Belastingdienst oorzaak van veel schulden bij bijstandsmoeders

Gepubliceerd op 27 mei 2010 in Nederlands Dagblad

Als vrijwilliger bij zowel de voedselbank als de schuldhulpverlening in Amersfoort, kom ik veel alleenstaande  moeders (en soms vaders) tegen met flinke financiële problemen, die hun kinderen nauwelijks kunnen voeden en kleden wegens schulden bij de Belastingdienst. En als belastingconsulent komt ik veel bijstandsmoeders tegen die geen huurtoeslag of voorlopige teruggave durven aan te vragen omdat ze bang zijn dat ze die bedragen later weer terug moeten betalen.

Waarom boezemt de Belastingdienst onder ouders met een laag inkomen zoveel angst in? In de eerste plaats gaat er veel mis bij de toeslagen. Als je eenmaal huur- en zorgtoeslag hebt aangevraagd en je doet elk jaar aangifte van je inkomen bij de Belastingdienst, denk je snel dat alles goed geregeld is. Maar veel mensen weten niet dat het inkomen van het aangiftebiljet niet onmiddellijk doorgegeven wordt aan de toeslagendienst. Als je dus meer gaat verdienen, kan het een tijdje duren voordat de Belastingdienst doorheeft dat je toeslagen eigenlijk omlaag hadden moeten gaan (om het sneller door te geven kun je het met je DigID doorgeven via http://www.toeslagen.nl/). En dan krijg je ineens een brief van de Belastingdienst waarin staat dat je al lange tijd teveel toeslagen hebt ontvangen. Ineens heb je een schuld van duizenden euro’s.

Ook inwonende volwassen kinderen kunnen hun moeder opzadelen met een grote schuld. Als zij een eigen inkomen hebben, wordt dat inkomen opgeteld bij het bijstandsinkomen van hun moeder voor het berekenen van de huurtoeslag. Die kinderen weten vaak van niets en ook hun moeder dwingt hen niet tot het betalen van huur. Vaak krijgt ze pas een naheffing als de vogel is uitgevlogen en weet ze niet waar ze die naheffing aan heeft te danken.

Tenslotte zorgt de overgang van werk naar bijstand voor veel problemen. Ik krijg vaak vrouwen in mijn kantoor die hun tijdelijke baan hebben verloren en hun kinderen nog wel op de kinderopvang hebben zitten en bovendien nog steeds maandelijks de aanvullende alleenstaande ouderkorting en combinatiekorting uitbetaald krijgen, terwijl ze daar geen recht op hebben als ze geen betaalde arbeid verrichten. Met de lange wachtlijsten voor de crèche en de administratieve chaos rond het aanvragen van kinderopvangtoeslag laat ze de boel liever even bij het oude. Maar ondertussen stort de Belastingdienst al snel 1200 euro per maand op de bankrekening van het kinderdagverblijf voor de kinderopvangtoeslag. Dit moet door de bijstandsmoeder weer terugbetaalt worden als zij geen ander werk vindt. En ook de onterecht ontvangen belastingkortingen zal ze weer terug moeten betalen.

Een bijstandsmoeder ontvangt een uitkering van ongeveer 1100 euro per maand. Maar de onterecht ontvangen kinderopvangtoeslag, belastingkortingen en toeslagen kunnen op deze manier al snel 1500 euro per maand bedragen. Als je dus weinig Nederlands spreekt, geen verstand hebt van belastingen of geen goede begeleiding hebt, kan een bijstandsmoeder overstelpt worden door schulden. En de Belastingdienst scheldt geen schulden kwijt. Alleen als je bereid bent om in een WSNP-traject drie jaar lang op een weekinkomen van 60 euro te leven (na betaling van de vaste lasten), ben je na drie jaar schuldenvrij.

Het is geen wonder dat de Belastingdienst bijstandsmoeders angst inboezemt. Ik schaam mij voor de chaos, de onbegrijpelijke brieven en de tijdrovende procedures bij de Belastingdienst. Het wordt tijd dat de Belastingdienst meer oog krijgt voor de gevolgen van haar beleid op de mensen aan de onderkant van de samenleving. Als we veel geld stoppen in onderwijs en reïntegratie om mensen omhoog te helpen, kunnen we niet toestaan dat zij door de Belastingdienst opnieuw in de goot worden getrokken.